Escher in Arnhem

maart 2017

Kunstenaar M.C. Escher heeft naast van Gogh en Rembrandt vaak wel een plaats in het geheugen van de gemiddelde middelbareschoolleerling. Escher zelf had echter niet zulke positieve herinneringen aan zijn middelbareschooltijd. ‘De schoolbanken der H.B.S. te Arnhem, vervloekte nagedachtenis. Ik griezel als ik er nog aan denk.’[1], waren zijn persoonlijke woorden in een brief aan een vriend op latere leeftijd. Escher heeft een groot deel van zijn leven doorgebracht buiten Nederland en in Den Haag. Maar deze ‘vervloekte nagedachtenis’ vond plaats in Arnhem.

Zoals het een echte puber eigenlijk gewoon betaamt, vond Escher school het minst belangrijk in zijn leven.

Escher verhuisde naar Arnhem op vijfjarige leeftijd.[2] Na verschillende jaren op andere scholen te hebben doorgebracht, ging hij op zijn veertiende naar de HBS aan de Schoolstraat. Dit gebouw staat er nu nog steeds en je kunt er sinds 2014 wonen als student.[3] In de periode op de HBS was tekenen zijn lievelingsvak. Dit was dan ook het enige vak waarvoor hij ruime voldoendes haalde.[4] Biologie lag Escher ook nog wel enigszins, maar de andere vakken – zelfs wiskunde – werden niet door hem gewaardeerd. Dat laatste is natuurlijk niet zo vanzelfsprekend, vanwege de zowel technisch als optisch zeer aansprekende prenten waar hij zo beroemd mee is geworden.

Zoals het een echte puber eigenlijk gewoon betaamt, vond Escher school het minst belangrijk in zijn leven. Zo was hij meer bezig met meisjes, muziek maken, treinen en toen reeds het maken van grafische prints. Een van die meisjes heette Roosje en met haar en twee vrienden had hij een muziekgroep. [5] Escher speelde cello, Roosje speelde piano en de twee vrienden van Escher speelden viool. Helaas was de liefde niet wederzijds, wat weer voor nieuwe creatieve inspiratie zorgde. Escher schreef voor haar het volgende gedichtje:

´O! lagen we hier allebei…

Van mijn zilte tranen nat

Is de grond van de eenzame groote hei

Och! dat ik je bij me had!´´[5]