EEN ODE AAN HRAIR SARKISSIAN #kunstkijkers

februari 2023

Op zaterdag 28 januari vertrok er een bus vol studenten richting Maastricht. Tijdens deze dagexcursie bezochten wij de Jan van Eyck Academie, Marres en het Bonnefantenmuseum. 

Op de academie werden wij ontvangen door Giulia Bellinetti, coördinator van het Nature Research Department en hoofd van het Future Materials Lab, de nieuwe Jan van Eyck afdeling gericht op ecologische materialen in de kunst. Na een inkijkje in een databank vol nieuwe materialen bezochten wij de tentoonstelling ‘Currents’ in Marres. In deze best-of-graduates tentoonstelling werd het werk van jonge kunstenaars tentoongesteld.

De dag werd afgesloten in het Bonnefanten met een bezoek aan de tentoonstelling 'The Other Side of Silence’. Dit is de eerste Nederlandse tentoonstelling met het werk van Hrair Sarkissian, een hedendaagse, conceptuele fotograaf. De expositie toont onder andere de levensgrote foto's van de Syrisch-Armeense kunstenaar. Student Joanne Meijer schreef een ode aan deze kunstenaar. 
 

Hrair Sarkissian, Unexposed, 2012
Hrair Sarkissian, Unexposed, 2012

Hrair komt uit Damascus, Syrië. Bekend om zijn krachtige fotowerken van over de hele wereld. Vaak sterk in connectie met de mensen om hem heen. 

Schrijnende onderwerpen worden visueel, zoals de Armeense genocide.

Ik werd even stil toen zo ongeveer 50 mannen mij indringend aankeken. Egyptische mannen. Zichtbaar en voelbaar dat zij allemaal een - niet zo simpel - verhaal hebben. Een verhaal dat hen doet knielen, zeker vijf keer per dag. 

De mannen spreken mij aan, onder andere om hun gebedsvlek. Een zebiba, de zichtbare vlek op hun voorhoofd. Het raken van de grond om onzichtbaar te worden voor Allah maakt hun tegelijk heel opvallend voor de omgeving. 

Hrair Sarkissian, Zebiba, 2007
Hrair Sarkissian, Zebiba, 2007

De werken van de Syrische fotograaf hebben mij echt geraakt. 

Hrair fotografeerde plekken waar mensen zijn geëxecuteerd, de leegte in huizen waar families iemand moeten missen. De intimiteit in huizen van genocide-overlevenden. Zelfs de laatste wens van stervenden vervuld hij door idyllische, nostalgische plekken te fotograferen.

Het maakt mijn onvrede over ongelijkheid (onder andere door religie) alleen maar groter. De kunstenaar bedekt de wonden niet, maar legt ze open en bloot. 

Ook gaf ‘The Other Side of Silence’, zoals de poëtische titel luid, bevestiging in mijn eigen makerschap. Mijn werk mag persoonlijk zijn, kwetsbaar. Om de ander mogelijk iets te leren en tegelijk mezelf (en mijn roots) beter te kennen. 

Het is niet allemaal eerlijk om ons heen, maar alleen wanneer we dit zichtbaar maken en ons laten horen kan er iets veranderen. En dat geeft hoop.